Hisse Senedi Yatırımı

Finansal özgürlük yolculuğunda tecrübelerimi paylaşmaya devam ediyorum. En çok kendime bu kadar işin içinde olmama rağmen neden finansal piyasalarda hiç yatırım yapmadım diye soruyorum. Terzi ve sökük meselesi diyerek geçiyorum. Blogta yatırım yapmak ve finansal okuryazarlık isimli 2 yazı yazdıktan sonra geldik serinin 3. Paylaşımına: Hisse Senedi yatırımı. Hisse yatırımını yatırım araçlarını anlattığım yazımda bahsetmedim çünkü bu başlık başlı başına bir yazı olurdu. Sizden ricam bu yazıyı okumadan evvel öncelikle diğer 2 yazıya göz atmanız. Çünkü birbirlerini tamamlayacaklar. Orada bahsettiklerim burada olmayacak.

Hisse senetlerine yatırım

Hisse senetlerine yatırım yapmak ve kazanmak 2 şekilde olur.

• Hisse senedi fiyat harketlerinden para kazanmak. (trading) Ucuzdan al, pahalıdan sat. Genellikle kısa vadeli işlemler
• Hisse senetlerine uzun vadeli yatırım yaparak temettü geliri elde etmek.

Buradaki ilk amaç önemli. Siz piyasadan spekülatif ve manipülatif bir fikir ile al-sat yapıp mı para kazanmak isterseniz yoksa uzun vadeli yatırım ile mi kazanmak isterseniz. Aslında sonunda 2 yöntemde de para kazanmak sonucuna ulaşırsak neden kısa vadeyi seçmeyelim değil mi ? işte risk orada başlıyor.

Hisse senedi yatırımları riskli yatırımlardır. Eğer kısa vadede para kaybetmeyi kaybedecek bir kırılganlığınız var ise tercihlerinizi ona göre yönlendirmelisiniz. Neden mi bahsediyorum ? Uzun vadeli değer yatırımcılığından bahsediyorum. Değer yatırımcılığı, şirketlerin gerçek değerini analiz etmeye ve hisse senedi fiyatlarının altındaki potansiyel değerleri belirlemeye odaklanır. Bu yazıda kısa vadeli fiyat hareketlerini takip edip kar elde etme üzerine bir detay paylaşmayacağım. Odaklanacağım nokta hangi hisseyi seçmeliyim ? Hisseyi seçerken nelere dikkat etmeliyim gibi soruların yanıtları ile bir portföy oluşturma konusunda yardımcı olmaktır.

Şimdi gelin hisse senetlerine yatırım konusunda detaylara bakalım.

• Hisse senetlerine yatırım yapmak için banka veya aracı kurumlardan bir yatırım hesabı açmanız gerekir. Online mobil uygulamalardan kolaylıkla açabilrisiniz. Aracı kurumların komisyon oranları daha düşüktür, bankalar ise regülasyon gereği sanırım aracı kurumların komisyon oranlarına düşemiyorlar.
• 1000 TL ile de 10.000 TL ile de yatırım yapılabilir. Belli bir limit yoktur.
• Yatırım yapmadan evvel mutlaka portföy yapmanızı öneririm. Yani tek bir hisse senedine yatırım yapmayın. Başlangıç için minimum 5 adet hisseniz olsun. Bu sayede fiyat hareketlerinden minimum etkilenirsiniz.
• Şimdiye kadar bildiklerinizi unutun. Kimseden tiyo almayın. İhtiyacınız olan bilgi kaynaklarını sırası ile paylaşacağım.
• Küçük miktarlar ile yatırıma başlayın. Herkesin konuştuğu ve uçacak kaçacak diyen hisselerden, önerilerden ve sosyal medya kanallarından çıkın.
• Riski minimumda tutmak için paranızın belli bir kısmı sürekli nakitte dursun. (%30) Önceki yazılarda para piyasası fonlarından bahsetmiştim. Nakit paranızı bu fonlara bağlayın. Hisselerinizi belli aralıklarla belli tutarlar ile alın. Hem nakitiniz size para kazandırıken hem kazanılan para ile daha fazla lot sahibi olursunuz. Bunu ilerleyen paragraflarda açıklayacağım.

Hisse senedi seçmek için 2 yöntem kullanacağız. Temel Analiz ve Teknik Analiz. Biz uzun vadeye odaklanacağımız için ağırlıkla temel analizden bahsedeceğiz ama teknik analizde önemli. Başlıca kavramlarına değineceğim.

Temel Analiz

Hisse senedi seçiminde kullanacağımız ilk yöntem temel analiz. Aslında finansal okuryazarlık bölümününde 2 tablodan bahsetmiştik. Bilanço ve gelir tablosu. İşte bahsettiğimiz o tablolar üzerinden yapacağımız analize temel analiz diyoruz. Tekrar örnek bir bilanço açıp temel analiz kavramlarına bakalım:

Bir hisseye yatırım yapmak isterseniz ilk bakacağımız yer Dönem Net Karı bölümüdür. Dönem net karında pozitif bir değer görmelisiniz. Şimdi üstteki tablodaki 2023/9 sütununda gözüken 15.223.759.000 TL tutarındaki kar tutarına  bakın. Aynı tablodaki çeyreklik satış grafiğine odaklanın Satışlar, Favök ve net kar. İstikrarlı olarak yükselmiş.

Şimdide yukarıdaki özet tabloyu inceleyelim. Net Dönem Karında bu sefer negatif bir değer gözüyoruz. -22 Milyon TL.

Şimdi size 2 tane örnek bilançodan tek bir değer ile hangi hisseyi seçebileceğinizi gösterdim. Tebrikler ilk aşamada doğru hisseyi DOAS’ı seçtiniz. Çünkü şirket kar elde etmiş. Burada tek bir veri ile hareket edip öğrenmiş olmadık. Sırası ile bakacağız. Şirketlerin finansal tablolarını çeşitli kaynaklardan görebilirsiniz. Ben Fintables portalını kullanıyorum. Sizde buradan istediğiniz hisse kodunu yazarak özet finansalları görebilirsiniz. Fintables özet finansallar

1. F/K Oranı Temel analiz konularının başında F/K yani Fiyat Kazanç oranı gelir. Aslında temel mantık şu. Sözgelimi bir gayrimenkul yatırımı yaptınız ve kiraya verdiniz. Türkiye şartlarında ortalama 200 aylık bir kira geliri ödediğiniz parayı karşılıyorsa yatırımınız iyi demektir. (200/12 = 16 sene) yukarıdaki 2 tablomuzun sadece birinde F/K oranı görüyorsunuz. 3,57 oran demek kabaca şirket bu düzeyde kazanmaya devam ederse yatırdığın paran 3,5 senede amorti olur demektir. (not: yukarda bahsettiğim ay/kira mantığı anlık kira için. Sonraki senelerde bu kira tutarı artacak ve daha kısa sürede amorti olacaktır) Bunu da öğrendik değil mi ? etti 2. Güncel FK oranları için işyatırım sayfasını kullanıyorum. İnceleyebilirsiniz. 
   İşyatırım hisse değerleri ve oranları
2. Enflasyon : Eğer paranızı hisse senedine yatırıyorsanız enflasyonu düşünmeniz gerekir. Yıllık %65 enflasyon olan bir ortamda şirket karlarının önceki seneye kıyasla enflasyondan daha yüksek olmasını isterim. Tabloların sağ taraflarında % olarak gözüken değer artış oranını ifade eder.
3. Karlılık Seviyesi : Esasen burada tamamen kendi tecrübeme göre seçim krateri oluşturdum. Eğer yatırım yapacaksak şirketin karlı olması gerektiğini belirttik. Peki bu karın ne kadar olmasını gerektiğiniden bahsetmedik. Borsamızın en yüksek kar elde eden şirketleri Koç Holding 72 Milyar, Akbank 60 Milyar, Forf Oto 49 Milyar, THY 163 Milyar, Tüpraş 53 milyar, Anadolu Efes 22 Milyar  iken gidip 1 Milyar TL altında kar eden bir şirkete para yatırmak biraz tuhaf olur değil mi ?  Bazı şirketler vardır mesela 30 Milyon TL kar elde etmiştir. Önceki seneye göre karı %200 artmıştır. FK seviyesi çok düşüktür. Enflasyona göre de iyi bir performans elde etmiştir. Her şey iyi buraya kadar. Ama şunu unutmayın. 30 Milyon TL sizce bir borsa şirketi için ne kadar büyük bir rakamdır ? Sorunun cevabını verdiniz. Ben kendimce bir dolar seviyesi koydum. 100 Milyon dolardan az kar elde eden bir şirketi kolay kolay radarıma almıyorum. ( 3,5 Milyar TL diyelim)
4. Temettü Verimliliği : Aslında bu kavram hisse senedi için önemli olmayan ama benim için önemli olan bir veri. Nedeni ise şu. Finansal özgürlüğe koşacaksak birikimlerimize karşılık bir kira getirisi elde etmeliyiz. Borsanın en iyi şirketleri genelde temettü öderler ortaklarına. Eğer elinizde temettü ödeyen bir şirket varsa bizim borsanın verim ortalaması sanırım %3-5 civarıdır. Yıllık getiri alırsınız. Unutmayın ki belki ilk yıl %5 alacaksınız ama sonraki yıl maliyetiniz sabit kalacağı varsayımı ile çok daha fazlasını almış olacaksınız.  Temettü almak için şirket hisselerini dağıtım tarihinden 1 gün önce tutmak yeterlidir.  Bununla ilgili daha detay bilgiyi sonraki yazıda paylaşacağım.
5. Favök : Tam açılımı ile Faiz ve vergi öncesi kar demektir. Bu kavram şirket performansını ölçen en önemli unsurdur. Bazen analistler dönem net karından öte Favök tutarına bakarlar. Yani şirketin ana faaliyetinden ne kazandığını görmek isterler. Dönem Net karı kalemi ile birlikte değerlendirmek gerekir.
6. Piyasa Değeri / Dönem Karı : Burada ilk kez değineceğim kavram piyasa değeri kavramı var. Piyasa değeri şirket hisse fiyatı ile dolaşımdaki payların çarpımıdır. Yani piyasa değerini şirket hisse fiyatına bölersiniz payları bulmanız mümkün. Ben burada şirketin ürettiği karın piyasa değerinin kaç katına tekabül ettiğine bakarım. Aslında F/K dediğimiz değere farklı bir bakış açısı. Bu sayede piyasada hisse değerlenmiş mi yorumlayabilirim. Burada piyasa değerinin %5 kadar kar elde etsin minimum diye bir yorum yapabilirsiniz.
7. Piyasa Çarpanları: Piyasa çarpanları direkt olarak hisse seçimi yaparken kullandığım bir metrik değil. Bu çarpanlar benzer sektördeki şirketlerin piyasadaki çarpanları ile kıyas yapmaya olanak sağlamaktadır. Yani cam-seramik sektöründeki ortalama FK oranı 3,75 tir. Ancak Uşak seramik 0,97 FK ile ucuzdur. Yada bist 100 endeksinin Fksı 9 dur. Bunun  altındakiler ucuzdur gibi. Bunların hepsini ziraat yatırım sayfasında ücretsiz bulabilirsiniz. Ziraat Yatırım Piyasa Çarpanları

• Diğer : Burada daha fazla kavramdan bahsedip hisse yatırımından sizi soğutmak istemem. Ben aşağıda sıraladığım tanımlara bakıp hisse seçmiyorum ama bilmekte fayda var.

PD/DD : Piyasa değeri/defter değeri oranı demektir. Bu rakam eğer 1 ise defter değeri ile piyasa değeri eşit, 1 den küçükse ucuz veya defter değerinin altında yorumu yapılır.

Cari oran : Borçların nakit varlıklara oranı diye düşünebilirsiniz. Şirketin borçlarını ödeyebilecek nakiti var mı diye yorumlanır.

Aktif Oran: Şirketin toplam varlıkların ne kadarı kadar kar yarattığına bakılır.

Özsermaye karlılığı : Şirket karı ile özkaynaklar oranlanır. Şirketin özkaynakları ne kadar karlıdır diye yorumlanır.

Net Kar Marjı : Bu kavram kar/satışlar formülü ile bulunur. Amaç farklı şirketler veya dönemler ile kıyaslama yapmaktır.

Şimdi temel analizde az çok bir şeyler öğrendik diyebiliriz. Daha çok öğrenip finansal analist olmayacağımıza göre amacımız hisse senedi seçmek ve okuryazarlık ise bazı şeylere hakim olduk diyelim. Sırada teknik analiz var.

Teknik Analiz

Uzun dönem hisse yatırımcıları pek teknik analiz ile ilgilenmezler ama bazı temel şeyleri bilmekte fayda var. Çünkü piyasada fiyat her şeydir. Analiz dediğiniz şey fiyatı takip eder. Fiyatı takip edeceksiniz ki en azından doğru bir hamlede bulunabilirsiniz. Unutmayın sadece fiyat takip ederek bile para kazanabilirsiniz. Borsa üstadları teknik analiz ile para kazanır, Vadeli işlemler ile karlarını arttırır. Çok hızlı kazanır, çok hızlı kaybederler. Biz çok hızlı kazanmak istemiyoruz. Hızlı kazanmak isteyenler için tiyolarımız yoktur.

Çok basitçe fiyat ve fiyatla ilgili temel kavramlara bakalım. Borsamızda resmi tatil günleri hariç sabah 10:00 akşam 18:00 arasında çalışan Pazar vardır. Alıcılar ve satıcılar bu pazarda alım – satım taleplerini girerler ve fiyat oluşur. Talep fiyatı yukarı, arz ise aşağı çeker. Fiyatların yukarı gittiği piyasaya Ayı, aşağı yönlü haline boğa piyasası denir. Fiyatlar günlük periyodlarda en fazla %10 yukarı veya aşağı hareket eder ( bir önceki kapanışa göre)  Aşağıda AEFES hissesine ait fiyat grafiği var çubuk 1 gündeki fiyatı anlatıyor.

• Kırmızı muma bakınız. 1 numaralı seviye olan 168 TL den güne başlamış gün içinde 157 TL seviyeyi görmüş ve bu seviyeden yükselip 158 TL den günü kapatmış.
• Yeşil muma bakınız. 1 nolu seviye 163,5 TL den güne başlamış gün içinde 162 TL ye kadar düşmüş,ancak aynı gün 169 TL de zirve yapıp 166 TL den kapanmış.

Aslında bu bilgiyi öğrenip mumlar ile giriş yaptık . Fiyatları takip edebilmeniz için size tradingview sitesini önereceğim. Farklı kaynaklarda var tabi. Ancak dediğim gibi çok basit kavramları öğrenip konuyu sonlandıracağız. Daha derinlere inmek isteyenler için ayrıca kaynak vereceğim.

Sırada fiyatın hangi seviyelerde yukarı ve aşağı yönlü tepki gösterdiğini anlatmaya çalışayım ama öncesinde ben grafiklerde hangi parametreleri kullanıyorum ondan bahsedeyim.

• Hareketli ortalamalar : Hisse fiyatları ortalama fiyatlara geldiğinde fiyatlar anlık tepki verirler. 20,50,100 ve 200 günlük fiyatlara karşı hassasiyetleri yüksektir. Grafik kullanırken bu ortalama fiyatlarım açıktır. Aşağıda Afyon hissesi var. 200 günlük ortalama fiyata (kırmızı çizgi) geldiğinde tepki verdiğini görüyoruz.

• Destek ve direnç seviyeleri. Hisseler bazı fiyat seviyelerini geçerken zorlanırlar. Bu fiyatların üstü direnç, altı ise destek seviyesi olur. Aşağıdaki grafiğe bakalım.

Mor çizgilerbu seviyeleri ifade etmek için kullandığım çizgiler 328 TL Ağustos 2023 teki zirve kapanışı imiş. Bu seviyeyi geçmek için Mart ayında birden fazla kere deneme yapmış ama başaramamış. Sonra 20 günlük ortalama fiyattan ( sarı çizgi) aldığı tepki ile kapanışını 328 TL  üzerinden yapıp yeni zirvelere yelken açmış. Aslında buradaki amaç hisse fiyatlarını ortalama fiyatlardan almak olmalı. Yada 328 seviyesinden. Çünkü bu seviye artık destek seviyesidir( kapanış buranın üstünde olmalı) fiyat bu seviyenin altına düşmekte direnir. Yatırım tavsiyesi değildir, eğitim notudur diyerek geçiyorum.(alttaki 284 seviyesini de bu gözle yorumlayabilirsiniz.

• Teknik analizde kullandığım diğer bir araç ise Bollinger bantları. Bu bantlar (yukarıdaki mavi taralı alan) fiyatın en yüksek ve en dip seviyesinden aritmatik bir ortalama geçirir. Üst kısım alımların yüksek ve güçlü olduğunu alt tarafta satışların güçlü olduğunu nispeten anlatır.
• Kullanılan en sık teknik öge ise Fibonacci seviyeleri. Ben çok fazla bakmamak ile birlikte mantık olarak yorumlamaya çalışayım. En düşük veya en dip fiyattan zirve arasında çizilen yatay çizgilerin aritmetik olarak fiyata tepki verdiği kabul edilir. Aslında sadece bunun için apayrı bir yazı yazılır. Çok temel olarak bazı  istatiski seviyelerde fiyatın tepki vereceği yorumlanır diyelim.

Mumlar ve hareketlerine ilişkin duyarlılıkları anlatmaya çalıştım. Yazı okudukça sıktı farkındayım. Peki şu soruyu sorabilirsiniz? Hisseyi alma zamanına değindik ama satma zamanına değinmedik. Aslında ne zaman satılacağını piyasa belirler. Siz ne zaman alacağınıza karar verirsiniz. Yani temel analiz ile hangi hisseyi alacağınızı, teknik analiz ile zamanını belirlersiniz. Ben burada fiyatların çok temel seviyede nerelerde tepki verebileceğini anlatmaya çalıştım. Hareketli ortalamalar, destek ve direnç seviyeleri, en dip seviyeler ve zirve seviyeleri sizin alım-ve satım noktalarınız olabilir.

En dip fiyat ile zirve arasındaki fark hissenin bir sonraki zirvesi konusunda size kopya verebilir. Fiyat bir kanal içersinde yukarı ve aşağı yönde hareket edebilir. Bu kanaldan dışarı taşan fiyat aşağı – ve yukarı yönlü hızlı hareket eder. Ancak şunu unutmayın hiçbir zaman en iyi fiyattan alamaz veya satamazsınız. Yapabilirseniz şanslı sayın kendinizi. Bunu yapabilen veya iddaa eden doğru söyleyemez. Tahminleri tutarlıdır sadece. Bizi iyi bir yatırım yapmaya yönlendiren en önemli analiz temel analizdir. Zamanı belki 3 ay belki 6 ay olur. Bazen 1 yılı bulan hareketsizlikler ile de karşılaşabiliriz.

Önceliğimiz şu olacak:

• Porftöy yapacağız. Tek bir hisse ile hareket etmeyeceğiz
• Kar eden şirketleri seçeceğiz.
• Yüksek kar eden şirketleri seçeceğiz.
• Anlık fiyatlara bakmayacağız, kapanış fiyatlarına bakacağız.
• Paramızı korumak için enflasyon üstü karlılığa bakacağız.
• Tek seferde hisseye girmeyip, kademeli olarak gireceğiz. (zamana yayacağız)
• Hisse senetleri ve dolayısı ile şirketlere aşık olmayacağız. Vazgeçebilmeliyiz.

Bu notları fırsat buldukça geliştirip eksik notlar varsa ilave edeceğim. Son yazımda kendi portföyümü nasıl oluşturduğumu ve yönetmeye anlattım : Temettü ve Temettü Portföyü

Beni aşağıdaki kanallardan takip edin. Haberiniz olsun.

CengizSelcuk.com’ u Takip Edin :

• Facebook
• YouTube
• Instagram
• Twitter
• Pinterest

Abonelik Formu :