2000 yılında başlayan Birecik Barajı’nın su tutması ve yükselmesi bir batık şehir ortaya çıkardı. Halfeti geriye batan bir şehrin yanında hüzün hayal ve umutları bıraktı.Yalnız Şanlıurfa’ya bağlı olan Halfeti değildi sular altında kalan, batık cami olarak bilinen Savaşan Köyü ile Birecik Barajı yakınındaki mozaikleri ile ünlü Zeugma Antik Kenti’de barajdan nasibini aldı.
Hatay ile başlayıp Midyat’a kadar süren 5 günlük bir Güney Anadolu Turu’nun bir noktası idi Halfeti bizim için. Hazırladığımız Halfeti Gezi Notları’nda bir Halfeti Gezi Rehberi oluşturduk, konaklama, tekne turu, ulaşım ve yemek konuları ile Halfeti’de Gezilecek Yerler Listesi yaptık.
Fırat nehrinin kıyısında kurulu Halfeti, Şanlıurfa’ya bağlı bir ilçedir. Fırat’ın doğusu Şanlıurfa’ya batısı ise Gaziantep’e bağlıdır. İhtiyaçlarının büyük bir kısmını yakın olmasından dolayı Gaziantep’e yapan halk, resmi işler için Şanlıurfa’ya giderler. Kendine özgü yapısı, 3000 yıllık geçmişi ile bir kültür hazinesi olan Halfeti, sahip olduğu Karagül’leri ile dikkat çeker. Bu güller o kadar dikkat çekmiş ki bir dizinin ismi bile olmuş. 2013 ve 2016 yıllarında Ece Uslu ve Yavuz Bingöl’ün başrollerini paylaştığı Karagül dizisi Halfeti de çekilmiştir. Bununla beraber 19 farklı kategoride de ödül almıştır.
Asur Kralı III.Salmanassar tarafından Rumkale’de kurulan Halfeti o zaman Şitamrat adını taşıyormuş. (M.Ö.855) Hitit, Pers ve Makedon himayesinde kalan şehir 2. yüzyılda Bizans hakimiyetine girmiştir. 1. Haçlı seferi ile 11.yüzyılda başlayan Haçlı hakimiyeti 12.yüzyılda İlhanlılar ve Memluklar ile devam etmiştir. Sonraki yıllarda Yavuz Sultan Selim ile Osmanlı topraklarına katılan kent Rumkale ismi ile Halep’e bağlanmıştır. Bu tarihten sonra sınır kenti olma özelliğini kaybeden şehir 19.yüzyılda nüfusunun azalmasından ötürü Fırat nehrinin karşı kıyısına nakil edilmiştir.
2020 yılı Halfeti nüfusu yaklaşık olarak 41 bindir. 1954 yılında ilçe olmuştur. Günümüzde Birecik Barajı nedeniyle bulunduğu bölgeden 15 km doğuya taşınmıştır. Halfeti’nin komşu ilçeleri Birecik ve Bozova’dır.
Sakin Şehir Halfeti
Halfeti citta slow yani sakin şehir ünvanını edinen yerlerden bir tanesidir. Bununla beraber Nüfusu 50.000’nin altıda olan yerleşim yerlerinin kabul edildiği sistemde, 2023 yılı itibari ile Dünya’da 268, ülkemizde 22 kent bu ünvanı 72 kriteri sağlayarak almıştır.
Ahlat, Akyaka, Arapgir, Eğirdir, Finike, Foça, Gökçeada, Gerze, Göynük, Güdül, Halfeti,İznik,Kemaliye, Köyceğiz, Mudurnu, Perşembe, Şavşat, Seferihisar, Uzundere, Vize, Yalvaç ve Yenipazar Türkiye’deki sakin sehirlerdir.
Halfeti Öyküleri: Karagül ve Efsaneler
Halfeti’nin öyküleri efsanelere ve dizilere dönüşse de Anadolu tipik halk öykülerine benzer. Şimdilik bildiğimiz kadarı ile aşağıda bu öyküleri sıraladık. Sonradan yeni bir öykü duyarsak ilave edeceğiz.
- Halfeti isminin nereden geldiğine dair bilinen bir hikayede Halil ve Fatma isimli gençlerin aşklarından bahsedilir. Birbirlerini çok seven Halil ile Fatma ailelerinin evliliklerine karşı çıkması nedeniyle hayatlarına son vermeyi seçerler ve kendilerini Fırat’ın sularına bırakırlar. Ardından Halil ve Fatma’nın kısaltılmış isimleri ile Halfeti olarak şehrin adının anıldığına inanılır.
- Vaktiyle Rumkale Bey’inin oğlu Nergis o kadar güzelmiş ki gören tüm kızlar aşık olur, aşkına karşılık alamayanlar intihar edermiş. Bir gün bir kale kuşatmasında saklamak için kuyuya bırakılan Nergis, suda kendini görüp aşık olmuş ve kendine bakarken kuyuda boğulmuş. İşte o kuyuda bir çiçek açmış ve adı Nergis olmuş. Gelin görün ki Halfeti’de ki nergisler başka bir yerde bu kadar güzel kokmaz imiş.
- Farklı bir aşk öyküsü olarak Karagül’den bahsedelim. Sular altında kalan Ulu Cami’nin ustası Asudur’un Vartuhi isimli bir kızı varmış. Evlerinin bahçesinde bölgenin en güzel kırmızı güllerini yetiştirirmiş. Bir müslüman genç ile birbirlerine sevdalanmışlar. Ancak Asudur bu birlikteliğe karşı çıkmış. Birlikte olamayacaklarını anlayan sevdalılar Halil ve Fatma gibi Fırat’ın sularında intiharı seçmişler. Bu olaydan sonra bölgede yetişen güller kara olmuş. (bkz: Kör olası zalım Fırat ocaklar yıkar ölem ölem, nasıl gülem )
- Karagül şeytanın gülü olarak bilinirmiş ve kimse dokunamazmış. Nasıl oldu ise bu gül bir gün bir kıza madolyon olarak gözükmüş ve kız gülü koparmış. Bunun üzerine tüm halk bu kızı cadı olarak görmüş ve çarmıha germişler. Şeytan kızı kurtamak için (neden bilmiyorum) çok uğraşmış ve başaramamış. Kız ölmüş, şeytan ise kehanette bulunmuş: Dünya’nın her yerinde kırmızı gül yetişebilir ama Halfeti’de Karagül yetişecek!.
Bilindiği kadarı ile Karagül Halfeti de iklim ve hava koşulları ile yetişebiliyor. Dünya’da siyah gülün yetişebildiği tek yer olması onu önemli bir yere koymaktadır. İlginç tarafı gülü koparıp başka bir yere götürdüğünüzde rengi değişir, tohumunu alıp başka bir yerde yetiştirmeye çalıştığınızda başka bir renk verir. Ağlayan Arap Kızı lakaplı gül Halfeti’nin mikroklima özelliğine sahip bir iklim olmasından ötürü bu özelliğe sahiptir.
Halfeti Nerede ? Halfeti Ulaşımı
Fırat’ın kenarına kurulu Halfeti, Şanlıurfa iline bağlı bir ilçemizdir. İstanbul’dan gelecekler için en yakın havalimanı Gaziantep olup alternatif olarak Şanlıurfa Havalimanı kullanılabilir. Halfeti’ye Şanlırfa’dan gidecekler 122 km mesafe katederek 052 ve D400 karayolunu kullanabilirler. Bunun yanında Gaziantep’ten ulaşım sağlayacaklar ise 052 karayolunda yine Birecik sapağında dönerek yaklaşık 100 km mesafe katederek ulaşabilirler. Eğer taksi kullanmak isterseniz Şanlıurfa’dan en az 200 TL ödemeyi göze alınız. Şanlıurfa Otogar’dan da 72 nolu otobüsler bu yöne hareket ederler.
Halfeti’ye nasıl gidilebir sorusuna özetle aşağıdaki mesafe bilgilerini paylaşabiliriz;
- Şanlıurfa Halfeti arası 122km’dir.
- Gaziantep Halfeti arası 100km’dir.
- Diyarbakır Halfeti arası 248km’dir.
- Mardin Halfeti arası 319km’dir.
- Adıyaman Halfeti arası 120km’dir.
- Adana Halfeti arası 343km’dir.
- Nizip Halfeti arası 58km’dir.
Artık ne kadar sürer derseniz hız=yol/zaman formülünden 100km hız ile Gaziantep’ten 1 saatte ulaşırsınız. 🙂
Halfeti’de Nerede Kalınır? Halfeti Otelleri
Halfeti’de konaklamak ve kuş sesleri ile uyanmak isterseniz diye düşünüyoruz. Yalnız harika bir fikir değil mi? Bizim katıldığımız tur programında 1 gece Halfeti’de konaklama programı bulunuyordu. Ancak herkesin gözbebeği olan Şitamrat Oteli’nde konaklamak bize ve turumuza eşsiz bir alametifarika yaratacağını bilemezdik.
Efendim Şitamrat ismine yukarıda değinmiştik.Bu isim bölgenin bilindik en eski ismi. Şitamrat Otel‘in konumu hakim olduğu coğrafyaya kuşbakışı güzel bir görüntü sunsa da maalesef yapı bölgenin görüntüsünü bozuyor. Otel genellikle yaz aylarında düğünlere evsahipliği yapıyor olabilir çünkü bizim konakladığımızda davullu zurnalı halay çekiliyordu. Artık nasıl bir deneyime sahip olduğumuzu daha fazla açıklamayalım. Salona gidip halaya katılabilirsiniz o ayrı bir deneyim:)
Halfeti’de bizim de sıklıkla fiyat sorguladığımız Agoda’nın arama motoru özelliğinden faydalanabilir fiyat sorgulayıp rezervasyon yapabilirsiniz.
Eğer fiyatları pahalı bulursanız otelleri aramayı tercih edebilirsiniz. İşte en çok ön plana çıkan Halfeti Otelleri:
- Şahan Taş Konak Otel – +90538 274 3787
- Gülkonağı Butik Otel – +90541 534 6219
- Şitamrat Otel – +90414 751 5252
- Kasr-ı Canan Butik Otel – +90414 751 5142
- Socrates Konukev – +90530 240 3920
Halfeti’de Kahvaltı – Halfeti’de Yemek
Halfeti daha çok yüzen restoranları ile ön plana çıkan bir yer. Bu hali ile yemek konusunda bu restoranları tercih edebilirsiniz. Eğer konaklama yaparsanız Kasr-ı Şirin Butik Otel’in şu şekildeki kahvaltı fotoğrafına rast geldik. Bunun teyidi için yukarıdaki telefon numaralarından sadece kahvaltı için rezervasyon yapılıp yapılmadığını öğrenebilirsiniz.
Onun dışında kebap ve balık seçenekleri ile ön plana çıkan yüzen restoranlar: Fırat Duba, Siyah Köşk, Siyah duba, Başkanın Yeri. Fiyatlar konusunda endişeye düşmeyin, eğer alkol kullanmıyorsanız yüksek fiyatlar ile karşılaşmazsınız.
Yemek önerisi olarak bölgeye özgü Şabut Balığı ve Haşşaş Kebabı tercih edebilirsiniz.Bununla beraber Fırat üstünde yer alan yüzer restoranlarda patlıcan kebabı, domatesli kebap, urfa kebap, soğanlı kebap, çağırtlak kebabı, dolma eziği, adana, erik tavası, incir kebabı, mukaşşerli pilav, tarhana çorbası, sargı burma tatlısı, sütlaç, peynir helvası gibi çeşitli yemekleri de tercih edebilirsiniz.
Bunların yanı sıra Halfeti’de doğumlu Nihat Özdal’dan bahsetmek gerek. Halfeti Yavaş Yemek Birliği‘nin başında bulunan Özdal başarılı işlere imza atmıştır. Birlik bölgeye özgü meyveli yemeklerin envateri tutulmuş ve arşivlenmiştir. Bahar aylarında düzenelenen Halfeti Meyve Yemekleri Festivali bölgenin tanıtımı için ziyaret için doğru zaman olabilir. Slow Food Halfeti İnstagram Adresi
Halfeti’den ayrılırken ev yapımı nar ekşisi, biber, kabak, kebat reçeli, patlıcan ve bamya kurutması, isot biberi, damıtma usulü ile yapılan Zahter suyu, kurutulmuş üzüm, kayısı ve bölgenin en ünlü ürünü olan fıstık satın alabilirsiniz.
Halfeti’de Gezilecek Yerler
Halfeti’de gezilecek yerler listesi çok uzun olmasada başlıklar halinde sıralamaya uygundur. Aşağıda Halfeti’de yapacaklarınız ile beraber başıklar halinde sıralayalım.
1. Rumkale
Fırat Nehri üzerinde bir yarımada üzerinde yükselen Rumkale Halfeti’de görülecek yerlerin ilk sırasında yer alır. M.Ö. 8. yüzyıla tarihlenen yapı ilk Halfeti yerleşimlerinin yeri olarak bilinir. Aynı zamanda Aziz Nerses Kilisesi, Barşavma Manastırı ve su sarnıçları bulunan kaleye kara yolu ile de ulaşılabilir. Biz tekne turunda Fırat üzerinden inceleyebildik. Birde Selçuklu Han’ı olarak bilinen Kantarma Mezrası isimli tarihi bir han varmış. Ancak çeşitli çabalara rağmen göremedik, listenizde olsun.Konum bilgisi
2. Savaşan Köyü
Yazının ilk paragrafında bahsettiğim batık şehir, ve Halfeti Batık cami olarak bilinen yer Savaşan Köyü’dür. Birecik Barajı’nın su tutması ile sular altında kalan köyden birkaç kalıntı ve cami minaresi kalmıştır. Yalnız buraya tur tekneleri ile ulaşılabiliniyor.
3. Halfeti Ulu Cami
1807 yılında yapılmış Halfeti Ulu Cami Birecik Barajı’nın su tutması ile tabanı 40 cm kadar su altında kalmıştır. Bununla beraber tarihi camiyi kullanıma açmak için çaba sarf edilse de henüz bir sonuç alınamamıştır.
4. Halfeti Asma Köprü
Halfeti Kaymakamlığı tarafından inşa edilen asma köprü Halfeti de görebileceğiniz yerler arasındadır. Özellikle geceleri ışıklandırılması ile hoş bir görüntüye bürünür. Görüntüsü sebebi ile Halfeti Gerdanı olarak adlanmıştır. Ek olarak köprünün diğer tarafında sakin şehir ibarelerini gösteren görselleri göreceksiniz. Konum Bilgisi
5. Halfeti Panaroma
Halfeti’yi yükseklerden görmeye ne dersiniz? Eğer turist iseniz bunu gerçekleştirmemek için bir neden olmamalı. I love ile başlayan akım Halfeti’de olmaz mı ? Şanlıurfa Halfeti yolu üzerinde Halfeti girişinde yer alan Panoromik bir görüntü sağlayan tepe uğranacak diğer bir yer.
6. Halfeti Tekne Turu
Halfeti’de yapılacak en önemli aktivitelerden biri de tekne turu. Halfeti’de tekneler genellikle 2 bölgeden tur yaparlar. Ortalama 1 saati bulan turlar Eski Halfeti denen bölgedeki restoranlara bağlıdır. Ancak diğer bölge ise nehrin diğer tarafındaki Rumkale’deki Beğendik Köyü’ndedir.
Eski Halfeti’den kalkan tekneler sizi önce Rumkale’ye ardından Savaşan Köyü’ne götürür. Ardından geri dönerler. Ortalama tekne turu fiyatı kişi başı 100 TL’dir. Pazarlık yapan daha ucuza turlayanı da okuduk tabi. Her ne kadar müziksiz bir tur tercih edilmek istense de Demet Akalın şarkıları olmadan Türkiye’de tekne turuna çıkmak imkansız gibi. 🙂 Tekne Turları Konumu
7. Rumkale Cam Teras
Safranbolu’da ve Maşukiye’ye de rastladığımız Cam Teras’ların bir diğerine Rumkale’de rastlıyoruz. Esasen Rumkale denilen yer tipik bir kale görünümünde olmamak ile beraber bölgedeki barajın su tutması ile fantastik bir hale bürünmüş yer olarak gözüküyor.
Halfeti’nin bulunduğu yer Şanlıurfa’ya bağlı bir yer iken nehrin diğer tarafı ise Gaziantep sınırları içinde yer almaktadır. Eğer bir tekne turu içinde olursanız Cam Teras’ı aşağıdan manasız bir yapıt olarak görebilirsiniz ki bu haliyle oraya gitmek manasız gelebilir. Ancak Teras üstünden püfür püfür esen rüzgar ile Rumkale ve Halfeti’yi görmek paha biçilmez bir seçenek de olabilir. Sonradan faaliyete geçen Cam Teras’ı Gaziantep Belediyesi’nin reklamları ile görmeniz olası. Yalnız teras alanı nehrin diğer tarafı Gaziantep sınırlarında. Dolayısı ile Rumkalenin karşı yakasında görebileceksiniz. Konum bilgisi
8. Kelaynak Üretim İstasyonu
Dünyada nesli tükenme riskine karşı göçlerine izin verilmeyen familyadan olan kelaynaklar bölgeye özgü doğasında özel bir menü ile beslenmekte ve korunmaktadır. Bununla birlikte 1977 yılında 2 adet kuş ile başlanan çalışmalar neticesinde 250 rakamına ulaşılmıştır. Ancak tek eşli olan bu kuşlar eşleri öldüğünde kendini öldürmeyi seçebiliyor. Doğa Kültür ve Yaşam Derneği’nden Mustafa Çulcuoğlu’ndan hoş sohbeti ile öyküsünü dinlemenizi öneririz. Google Konumu
9. Sıra Gecesi
Sıradaki notumuz bir gezilecek yer önerisi olmayacak lakin özellikle bahar yaz aylarında bölgeyi ziyaret ediyorsanız akşamları belli bir doluluğa ulaşan restoranlar sıra gecesi düzenlerler. Eğer bölgede konaklama planınız varsa akşam yemeğinizi yiyeceğiniz mekana sıra gecesi olup olmadığını sorun. (özellikle tur ile gelenler olursa genellikle oluuyor) Yemek sonrası keyifli, sazlı sözlü bir akşam geçirirsiniz.
10. Zeugma Antik Kenti
Bölgenin yakınında yer alan ve Halfeti gibi bir kısmı sular altında kalan antik kent Zeugma Gaziantep ilini Dünya’ya tanıtan önemli bir değer. Çingene kızı ve mitolojik ögelere sahip mozaikleri Gaziantep Zeugma Müzesi‘nde sergilenen antik kenti Fırat’ın hemen kıyısında ziyaret edebilirsiniz. İlk olarak M.Ö. 3. yüzyılda Büyük İskender’in generallerinden Selevkos’un kurduğu yapı keşfe değer.
11. Göbeklitepe
Keşfi ile yazılı bütün tarihi değiştiren Göbeklitepe, Halfeti’nin 132km doğusunda yer alıyor. Vaktinize göre programınıza mutlaka ekleyin. 10bin yıllık tarihi ile tescilli Dünya’nın ilk mabedi bölgenin adını Dünya’ya duyuran en önemli yerdir. Ek olarak 2018 yılında Unesco Kültür Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Bu listenin dışında çoğu blogta belirtilen 12. yüzyıla ait Aziz Nerses Kilisesi, Rumkale’de konumlu 13. yüzyıla tarihlenen Barşavma Manastırı bölgede bulunmasına rağmen ulaşım güçlüğü açısından ziyaret etmek zor bölgeler olacaktır. O yüzden yazı içerisinde değinmedim.
Halfeti denilince isim benzerliğinden Avurturya’nın masal köyü Hallstatt köyü aklıma gelmedi değil. Kimbilir bölgenin dokusu korunur ve ona uygun bir yapılaşma olursa Halfeti’de dünyanın dört bir yanından turist kabul eder. Halfeti’den aktaracaklarımız ikinci bir Halfeti seferine kadar şimdilik bu kadar. Umarım beğenmişsinizdir. Ek olaral aşağıdaki kanallardan takip ederseniz çok memnun olurum.
Bağlantılı Diğer Yazılarımız:
Gaziantep Gezi Rehberi
Nemrut Dağı: Bir Gündoğumu Hikayesi
Göbeklitepe Dinlerin Çöküşü
CengizSelcuk.com’ u Takip Edin :
Abonelik Formu :
2 Comments
Many thanks🙏🏻
What a wonderful reportage!